Kilka słów o colostrum
Co to jest colostrum?
Colostrum, siara, młodziwo to płyn wydzielany przez gruczoły mleczne samic ssaków: krów, koni, owiec, kóz, a także człowieka. Tworzy się pod koniec ciąży oraz w pierwszych kilku dniach po porodzie. Jest pierwszym pokarmem dla młodych, stymuluje ich odporność i chroni przed infekcjami. Colostrum bovimum (pozyskiwane od krów) jest bogatym źródłem ponad 250 różnych składników aktywnych, m.in. o działaniu immunologicznym. W jego skład wchodzą: immunoglobuliny (szczególnie klasy IgG, chroniące przed patogenami chorobotwórczymi), lizozym (o właściwościach bakteriobójczych), laktoferyna (działająca przeciwbakteryjnie, przeciwwirusowo i hamująca wzrost komórek nowotworowych), laktoza (dostarcza energii, reguluje aktywność mikrobiomu jelitowego) oraz witaminy i składniki mineralne. Siara zawiera kolostryninę (kompleks białek), która łagodzi objawy alergii, ale również hamuje postęp choroby Alzheimera. Zapobiega odkładaniu się w mózgu nieprawidłowego białka – beta-amyloidu. Ponadto kolostrynina wykazuje korzystny wpływ na poprawę pamięci u chorych.
Jak colostrum wpływa na organizm?
Skład colostrum jest niezwykle złożony. Oprócz aminokwasów i białek zawiera również lipidy, węglowodany, witaminy oraz hormony wzrostu i łatwo przyswajalny wapń. Bogactwo składników aktywnych powoduje, że colostrum wywiera pozytywne działanie prozdrowotne na cały organizm. Korzystnie wpływa na układ odpornościowy, wzmacnia kości oraz zęby, zapobiega rozwojowi próchnicy. Ponadto obniża ciśnienie krwi, łagodzi zmiany skórne (m.in. trądzik, trudno gojące się rany) i wspomaga prawidłową kondycję skóry. Colostrum jest stosowane w profilaktyce zakażeń wywołanych przez patogenne szczepy bakterii: pałeczki okrężnicy, pałeczki zapalenia płuc, salmonella, listeria, Helicobacter pylori oraz gronkowce. Wykazuje również aktywność przeciwwirusową (wirus zapalenia wątroby typu B i C, wirus cytomegalii) oraz przeciwgrzybiczą.
Colostrum jest wskazane w chronicznym stresie i zmęczeniu oraz w ogólnym osłabieniu organizmu, szczególnie w okresie jesienno-zimowym, a także dla sportowców podczas intensywnych treningów. Zwiększa siły witalne i funkcje poznawcze, wzmacnia układ nerwowy oraz usprawnia pamięć. Dzięki zawartości komórek odpornościowych wspiera rozwój układu immunologicznego oraz utrzymuje naturalne mechanizmy obronne organizmu, również na działanie stresu. Przyspiesza regenerację organizmu po wysiłku fizycznym oraz psychicznym, wzmacnia organizm podczas zmęczenia i pomaga zredukować skutki stresu. Colostrum dzięki zawartości laktoferyny i pochodnych peptydów wykazuje działanie przeciwnowotworowe. W badaniach in vitro związki te były skuteczne wobec linii komórek nowotworów: włókniakomięsaka MethA, raka okrężnicy C26 i czerniaka B16F10. Mechanizm działania polegał na hamowaniu procesu angiogenezy, czyli tworzenia się nowych naczyń krwionośnych wokół guza. Ponadto zmniejsza się ryzyko powstawania przerzutów. Colostrum wpływa również na wygląd i kondycję skóry, łagodzi zmiany trądzikowe, wypryski czy egzemy oraz przyspiesza gojenie się ran.
Czy colostrum zwierzęce działa na ludzi?
Ze względu na duże podobieństwo do ludzkiego, najczęściej stosowane jest colostrum krowie. Jest ono tak samo przyswajane przez człowieka i w pełni kompatybilne. Ponadto krowa produkuje większe ilości siary i dzięki temu można je wykorzystywać na dużą skalę. Oprócz siary pochodzącej od krowy stosuje się również colostrum kozie. Jest ono również dobrze przyswajalne przez organizm człowieka. Jednak ze względu na specyfikę oraz wielkość zwierzęcia, możliwości jego pozyskania są ograniczone.
Jakie colostrum wybrać?
Colostrum dostępne jest w aptekach w różnych postaciach: tabletek, płynów, a także liofilizowanego proszku w kapsułkach i jednorazowych saszetkach. Znajduje się również w produktach do użytku zewnętrznego: maściach, kremach o właściwościach rewitalizujących, przeciwzmarszczkowych oraz szamponach i maskach do włosów. Siara jest substancją naturalną i przy każdym jej poborze może różnić się jakością. Wpływa na to wiele czynników, m.in. dieta stada, wiek zwierząt, sposób chowu, pora roku i warunki atmosferyczne w okresie, w którym dokonywany jest pobór. Skład mleka produkowanego w późniejszym czasie od porodu różni się od składu colostrum. Mleko jest bogatsze w lipidy oraz laktozę, które pełnią rolę odżywczą. Dlatego przy wyborze preparatów należy zwrócić uwagę na czas, w jakim dokonano poboru siary. Im jest on krótszy, tym zawartość składników aktywnych o właściwościach immunomodulujących jest większa.
Odpowiedni sposób przetworzenia colostrum jest bardzo ważny, ponieważ pozwala zachować jego bogatą zawartość składników aktywnych i ich właściwości. Metoda suszenia wykorzystująca wysoką temperaturę jest tańsza i dużo szybsza, jednak pozbawia colostrum wielu cennych składników (białek, immunoglobulin, czynników wzrostu). Najskuteczniejszym sposobem uzyskania pełnowartościowego produktu jest liofilizacja. Nie powoduje ona degeneracji składników białkowych. Opiera się na suszeniu produktu poprzez jego zamrażanie, a następnie usuwanie wody na drodze sublimacji lodu (przejście ze stanu stałego w stan gazowy z pominięciem stanu ciekłego). Produkty otrzymane tą metodą charakteryzują się wysoką jakością i zachowują wszystkie właściwości składników aktywnych.
Kto powinien stosować colostrum?
Preparaty zawierające colostrum bovinum są polecane przede wszystkim osobom z osłabionym układem odpornościowym, które często zmagają się z infekcjami. Jest ono również zalecane dla osób starszych, pacjentów po antybiotykoterapii czy terapii nowotworowej oraz sportowcom. Po colostrum powinny również sięgnąć osoby osłabione, przemęczone, narażone na stres oraz osoby, które mają problemy z kondycją skóry, trądzikiem czy trudno gojącymi się ranami. Colostrum stosowane doustnie zmniejsza łojotok, zapobiega tworzeniu się zaskórników, zmniejsza stany zapalne oraz przyspiesza procesy regeneracji skóry. Wykazuje również działanie przeciwzmarszczkowe i rewitalizujące.
Colostrum znajduje się również w odżywkach dla niemowląt. Mleko wzbogacone w składniki siary (w szczególności lizozym) jest stosowane do karmienia wcześniaków, które często są narażone na różnego rodzaju infekcje. Ponadto dieta wzbogacona w colostrum ułatwia szybszy przyrost masy ciała dzieci niedożywionych. Preparaty zawierające siarę są łatwo przyswajalne i bezpieczne, dlatego mogą być podawane dzieciom. Colostrum może być przyjmowane przez pacjentów, którzy cierpią na choroby autoimmunologiczne, po chemio- i radioterapii oraz w czasie rekonwalescencji.
Jak prawidłowo zażywać colostrum?
Preparaty z colostrum najlepiej przyjmować na czczo z wodą o temperaturze pokojowej. Czas stosowania jest różny, w zależności od kondycji organizmu. Większość osób stosujących colostrum odczuwa poprawę po czterech tygodniach. Aby uzyskać jak najlepsze rezultaty siarę należy przyjmować regularnie.mColostrum jest pomocne w profilaktyce infekcji górnych dróg oddechowych u dzieci oraz u osób dorosłych. Przed okresem chorobowym powinno być stosowane minimum przez 8 tygodni. Jak wykazują badania, taki czas może zapobiegać występowaniu przeziębienia czy grypy.
Autorem tekstu jest dr n. farm. Anna Nowicka-Zuchowska
