Antyoksydanty

Antyoksydanty nazywane także antyutleniaczami i przeciwutleniaczami są grupą związków chemicznych, która wstrzymuje lub opóźnia proces utleniania wybranej substancji. Dzielimy je na endogenne, czyli enzymy występujące w każdej komórce (katalaza, dysmutaza ponadtlenkowa, reduktaza glutationy i peroksydaza) oraz egzogenne, czyli dostarczane do organizmu pod postacią suplementów lub wraz z pożywieniem. W porównaniu z substancją podlegającą utlenianiu antyoksydanty występują w małych stężeniach.

Co to są antyoksydanty? To w głównej mierze naturalne, roślinne substancje wspierające mechanizmy obronne komórek człowieka. Przeciwutleniaczem może być także mangan, cynk i selen, czyli jony metali przejściowych. Ta grupa związków chemicznych zapobiega rozwojowi wielu chorób cywilizacyjnych.

Antyoksydanty – działanie neutralizujące wolne rodniki

Podstawowym zadaniem antyoksydantów jest zapobieganie powstawania stresu oksydacyjnego w ludzkim organizmie. Jest to stan, w którym dochodzi do zaburzenia między wytwarzaniem wolnych rodników, a ich neutralizacją przez przeciwutleniacze. Antyoksydanty usuwają nadmiar wolnych rodników, dzięki czemu zapobiegają poważnym uszkodzeniom komórek i przedwczesnemu starzeniu.

Wolne rodniki to cząsteczki powstające w wyniki wielu odmiennych procesów metabolicznych takich jak oddychanie, procesy zapalne, są także wchłanianie z powietrzem, np. podczas palenia tytoniu i wraz z pokarmem. Mają przynajmniej jeden niesparowany elektron, co skutkuje tym, że przyłączają się do komórek organizmu. W wyniku tego procesu dochodzi do destrukcji błon komórkowych, a następnie DNA i białka wchodzącego w skład enzymów. Neutralizujące działanie antyoksydantów polega zapobieganiu ich interakcji z komórkami ustroju poprzez przyłączanie do nich brakującego elektronu. W wyniku wymiany elektronów antyoksydanty oraz wolne rodniki są neutralizowane i usuwane z organizmu człowieka.

Antyoksydanty w żywności

Antyoksydanty są przyjmowane przede wszystkim z pokarmem i dzielą się na antyoksydanty naturalne oraz sztuczne.

Naturalne antyoksydanty w żywności to m.in., witaminy A, C, E, bioflawonoidy, karotenoidy i jony metali przejściowych, czyli cynk, mangan i selen. Ich bogatym źródłem są warzywa, owoce, mleko oraz przetwory mleczne.

Antyoksydant, jakim jest witamina A, występuje w dużej ilości w nabiale, maśle i tłustych, morskich rybach. Źródłem prowitaminy A są np. marchew, dynia czy papryka czerwona. Witamina E znajduje się w olejach roślinnych, orzechach i kiełkach, a witamina C w owocach cytrusowych, jagodach i natce pietruszki. Źródłem selenu są między innymi orzechy brazylijskie, a cynku – produkty zbożowe z pełnego przemiału. Polifenole są obecne m.in. w czerwonym winie i zielonej herbacie.

Sztuczne antyoksydanty są substancjami opatrzonymi na etykietach żywności literą E i trzycyfrowym numerem. Należą do nich m.in. askorbinian sodu E301, kwas mlekowy E270, estry kwasów tłuszczowych i kwasu askorbinowego E304 i kwas askorbinowy E300. Są one wykorzystywane do przedłużania trwałości żywności w przemyśle spożywczym.

Antyoksydanty w kosmetykach

Antyoksydanty występują także w kosmetykach i są dobrze tolerowane przez skórę, wykazując się odpornością na działanie czynników zewnętrznych.

Antyoksydanty w kosmetykach można podzielić na nieenzymatyczne, takie jak witaminy A, C, E, koenzym Q10, na enzymatyczne (m.in. katalaza), a także na polifenole i karotenoidy.

Koenzym Q10 jest jednym z najsilniejszych antyoksydantów, który hamuje reakcję utleniania, przyśpiesza procesy regeneracyjne i zapewnia odpowiedni stan bariery hydrolipidowej odpowiedzialnej za ochronę skóry przed czynnikami zewnętrznymi.

Antyoksydanty – suplement

Gdy dochodzi do sytuacji, w której występują niedobory antyoksydantów, mogą pojawić się apatia, nerwowość, męczliwość, osłabienie mięśni czy obniżona odporność. Rozwiązaniem może być suplementacja syntetycznym antyoksydantem w formie suplementu diety, który zawiera różnorodne substancje wspomagające obronę przed działaniem wolnych rodników. W razie osłabienia i spadku odporności warto sięgać również po inne produkty, takie jak colostrum. Suplement diety Colostrum GENACTIV zawiera immunoglobuliny, witaminy i minerały, lizozym, czynniki wzrostu i laktoferynę, dzięki czemu reguluję odporność ogólnoustrojową w organizmie.