Wypadanie włosów a niski poziom ferrytyny
Podstawową rolą żelaza w organizmie jest uczestnictwo w transporcie tlenu. Składnik ten jest niezbędny m.in. do właściwego funkcjonowania układu odpornościowego, układu nerwowego i do produkcji neuroprzekaźników takich jak serotonina czy dopamina. Jednak niedobory żelaza - zarówno we krwi, jak i w jego “magazynie”, którym jest ferrytyna - stanowią też jedną z najczęstszych przyczyn wypadania i braku ich przyrostu włosów.
- Ferrytyna a kondycja naszych włosów
- Dlaczego poziom ferrytyny jest zbyt niski?
- Objawy zbyt niskiego poziomu ferrytyny w organizmie
- Jak zmniejszyć wypadanie włosów poprzez dietę?
- Laktoferyna pomaga uzupełnić poziom ferrytyny
Ferrytyna to białko, które odgrywa istotną rolę we wzroście włosa, odpowiadając za jego grubość i kondycję łodygi. Przechowywana nie tylko w wątrobie, ale też w mieszkach włosowych, może stanowić jedną z przyczyn nadmiernego wypadania.
Ferrytyna a kondycja naszych włosów
Ferrytyna to swoisty magazyn żelaza. Jej stężenie odzwierciedla zapasy tego mikroskładnika w ustroju, który powinien mieścić się w granicach od 50 do 100 ng/ml (zależnie od konkretnych norm laboratoryjnych). W większości przechowuje ją nasza wątroba. Jednak gdy organizmowi zabraknie żelaza, np. do wytwarzania czerwonych krwinek, “kradnie” ją z miejsc o mniejszym znaczeniu dla zdrowia.
- Podsumowując, wygląd naszych włosów ma ścisły związek z poziomem ferrytyny w organizmie. Składnik ten jest przechowywany nie tylko przez wątrobę, ale też mieszki włosowe. Dlatego gdy organizmowi brakuje żelaza, ferrytyna pobierana jest m.in. z włosów.
Co więcej, ferrytyna odgrywa kluczową rolę w ich wzroście: wpływa na podziały komórkowe w mieszku włosowym, odpowiada za grubość włosa, oraz oddziałuje na kondycję łodygi.
Dlaczego poziom ferrytyny jest zbyt niski?
Tak, jak w przypadku wielu innych niedoborów pokarmowych, główną przyczyną niskiego poziomu żelaza i ferrytyny są błędy dietetyczne. Na jej braki szczególnie narażone są osoby, które całkowicie wykluczają mięso z jadłospisu. W ich przypadku konieczne będzie zastąpienie go produktami zawierającymi żelazo i źródła białka, np. roślinami strączkowymi, a czasem stosowanie suplementacji.
Inną przyczyną niedoborów jest słaba wchłanialność tego składnika. Może wynikać to ze spożywania zbyt dużych ilości kawy, czarnej herbaty, błonnika i nabiału, lub braku odpowiedniego zakwaszenia żołądka.
Zdarza się też, że niedobór ferrytyny ma związek z dolegliwościami układu pokarmowego. Na tego typu problemy skarżą się m.in. osoby z celiakią, chorobami zapalnymi jelit, a także cierpiące na ukryte krwawienia z przewodu pokarmowego (w celu ich wykrycia warto wykonać gastroskopię i kolonoskopię). Wśród potencjalnych powodów wymienia się także bardzo obfite miesiączki u kobiet, intensywny wysiłek fizyczny, czy obecność bakterii pasożytów w organizmie, które potrzebują żelaza do życia.
Objawy zbyt niskiego poziomu ferrytyny w organizmie
Zazwyczaj zbyt mała ilość żelaza daje takie symptomy, jak:
- pogorszenie kondycji włosów i paznokci,
- brak wzrostu włosów na długości oraz ich nadmierne wypadanie,
- słaba odporność, większa podatność na infekcje,
- bladość i szorstkość skóry,
- zajady w kącikach ust,
- bóle i zawroty głowy,
- mgła mózgowa, gorsza pamięć i koncentracja,
- obniżenie sprawności i wytrzymałości fizycznej.
W celu pozyskania informacji na temat zasobów żelaza należy wykonać badanie krwi z oznaczeniem ferrytyny. Wykonując je jednocześnie z badaniem wolnego żelaza w surowicy, dowiemy się, jaka jest aktualna ilość tego pierwiastka w organizmie oraz jakie są zapasy, które mogą zostać wykorzystane w razie potrzeby.
Nie tylko włosy. Niska ferrytyna a samopoczucie
Poza wpływem na wygląd, związek: niska ferrytyna a samopoczucie również jest bardzo bliski. Biorąc pod uwagę symptomy niedoboru żelaza i ferrytyny w organizmie, większość z nich można zaobserwować na podstawie pogorszenia samopoczucia, braku siły, motywacji i energii. Wiele osób z niskim poziomem tego składnika skarży się na tzw. mgłę mózgową, czyli trudności ze skupieniem uwagi czy też zamglenie świadomości.
Jak zmniejszyć wypadanie włosów poprzez dietę?
Aby włosy nie wypadały, poziom ferrytyny musi wynosić minimum 50 ng/ml. Jest to istotne zwłaszcza przy niedoczynności tarczycy, gdzie zaleca się, aby jej poziom wzrósł do minimum 70 ng/ml.
Poza odpowiednim odżywianiem, czyli zwiększonym spożyciem produktów wysoko żelazowych, dobrze jest zadbać o uzupełnienie diety w składniki zwiększające wchłanianie żelaza. Najważniejszym czynnikiem jest witamina C, czyli kwas askorbinowy. Warto łączyć ze sobą produkty bogate w żelazo (czerwone mięso, jaja, podroby, pestki dyni, kasze, dobrej jakości zboża, nasiona słonecznika, rośliny strączkowe) z witaminą C, którą znajdziemy m.in. w papryce, brokułach, pomarańczach, czy natce pietruszki.
W odpowiedniej podaży kwasu askorbinowego pomogą też produkty fermentowane (ogórki kiszone, zakwas z buraka, kapusta kiszona). Poza witaminą C, zawierają one bakterie kwasu mlekowego, które zmniejszają ilość fitynianów i ułatwiają wchłanianie żelaza w jelicie.
Ponadto dobrze jest unikać pewnych produktów. Wchłanianie żelaza utrudnia wapń obecny np. w serze żółtym czy mleku. Problemem może być też zbyt duże spożycie kawy i czarnej herbaty. Dlatego nie powinno się popijać ich w trakcie posiłków, tylko spożywać na 1-2 godziny przed lub po jedzeniu.
Laktoferyna pomaga uzupełnić poziom ferrytyny
Poza zmianą diety lub suplementacją żelaza (którą muszą poprzedzić badania i wizyta u specjalisty), warto sięgnąć po składniki wspomagające wchłanianie żelaza przez organizm. Jednym z tych wyjątkowo skutecznych jest laktoferyna - białko wytwarzane przez komórki nabłonkowe błon śluzowych.
Charakterystyczną cechą laktoferyny jest zdolność odwracalnego wiązania jonów żelaza. Wyniki badań wskazują, że suplementacja diety tym składnikiem może być korzystna w profilaktyce, a nawet leczeniu niedokrwistości z niedoboru żelaza. Okazuje się, że laktoferyna normalizuje homeostazę żelaza, ułatwiając jego wchłaniania oraz hamując procesy zapalne odpowiedzialne za anemię w chorobach przewlekłych.1
- Laktoferynę znajdziemy m.in. w wysokiej jakości preparatach z Colostrum. Suplementy z tą substancją są dostępne w przyjemnych w użyciu formach, jak np. Colostrum z maliną pod postacią smacznych tabletek do ssania, po które chętnie sięgniemy w ciągu dnia.
Źródła:
- Hercberg S, Preziosi P, Galan P. Iron deficiency in Europe. Public Health Nutrition 2001;4:537-45. WHO Global Database on Iron Deficiency and Anaemia, Micronutrient Deficiency, Information System. Geneva: World Health Organization
- Samek, Gracja, Patrycja Gogga. “Zapobieganie niedoborowi żelaza u osób stosujących dietę wegańską” Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu 28.1 (2022): 33-39.
- Gattermann N., Muckenthaler M.U., Kulozik A.E., Metzgeroth G., Hastka J. The Evaluation of Iron Deficiency and Iron Overload, Dtsch Arztebl Int. 2021, Dec; 118(49): 847–856.
- Knovich, M. A., Storey, J. A., Coffman, L. G., Torti, S. V., & Torti, F. M. (2009). Ferritin for the clinician. Blood reviews, 23(3), 95–104.
